15 Temmuz darbe girişiminden sonra askeriye başta olmak üzere pek çok alanda yenilenmeye gidildi. Yapılan yeni düzenlemelerle artık tüm lise türlerinden öğrenciler askeriyeye girebilecek. Önder Genel Başkanı Halit Bekiroğlu İmam-Hatip öğrencilerinin askeri okullara girebilmesinin önünü açan düzenlemeyle ilgili merak edilenleri Yeni Şafak için cevapladı.

Askeri okulların kapatılması, kurmay subay yetiştirme ve lisansüstü eğitim için Milli Savunma Üniversitesi’nin kurulmasıyla daha önce askeri okullara alınmayan İmam-Hatip öğrencilerine de rütbeli asker olabilme yolu açıldı. Bu düzenlemeyi nasıl değerlendiriyorsunuz? Söz konusu yeni düzenleme özgürlükçü eğitim anlayışına ne gibi katkı sağlayacak?

Bu soruyla ilgili olarak öncelikle şu tarihi arka planı ifade etmeliyiz; Son 150-200 yıllık “modernleştirici” evremiz maalesef sağlıklı bir şekilde gerçekleşmedi. “Taklitçi modernleştirme” diye adlandırabileceğimiz bu anlayışın 19. yüzyıldan itibaren askeriye odaklı başladığını görüyoruz. Bu taklitçi anlayış, Cumhuriyet dönemi ile birlikte orduyu, tamamıyla toplumdan ve milletten soyutlayan adeta bir gettoya dönüştürdü. Böylece “marjinal” birtakım yaklaşımlarla orduya öğrenci alınması anlayışı ön plana çıktı. Özellikle dindar kesimin çocukları başta olmak üzere toplumun ana damarına ordu kapısını maalesef kapatmış oldu. İmam-Hatiplerin orduya katılamamasının böyle bir arka planı var. Özetle “taklitçi modernleştirme” anlayışının bir sonucu olarak adeta “millete kapalı” sayılabilecek bir ordunun oluşum sürecini yaşadık.

Milletten uzak bir ordu yapısının zararını 15 Temmuz’da bir kez daha görmüş olduk. Ordunun temel, dini ve kültürel referanslarla arasına koyduğu mesafe, orduya sızmaya çalışan marjinal din anlayışlarının güçlenmesine de fırsat verdi ve ordunun sağlıklı bir zeminde ve ülkemize yakışır bir biçimde kendi doğal mecrasında ilerlemesine engel oldu. Bu da geçmişte olduğu gibi maalesef 15 Temmuz’da da yine darbe girişimleri ile neticelerini gösterdi.

İmam-Hatiplerin bundan sonraki dönemlerde Harp Okullarına ve Milli Savunma Üniversitesi’ne alınmasını çok ekstra bir uygulama olarak da görmemek lazım. Bu zaten olması gereken bir uygulamaydı. Doğal olan, İmam-Hatipliler gibi, bu ülkenin bütün vatandaşlarının çocuklarının asker olabilmesi, milletin kendi çocuklarını harp okullarına ve kurulacak olan askeri üniversitelere gönderebilmesidir. Bu yönüyle 15 Temmuz’la birlikte aslında bir tür hak iadesi gerçekleşmekte ve ordu doğal mecrasında teşekkül etme fırsatını yakalamaktadır.

58 yıllık köklü bir geçmişe sahip kurumunuzun askeri okulların İmam-Hatipli öğrencilere açılması yönünde bir çalışması oldu mu? Olduysa ne gibi çalışmalar yürütüldü? Anlatır mısınız?

İmam-Hatiplilerin askeri okullara alınması ile ilgili Genel Kurmay Başkanlığı ve Milli Savunma Bakanlığı’nın ilgili bütün kurumları ile yaptığımız görüşmeler hızlı bir netice vermediği için en son yargı yoluna başvurmak durumunda kaldık. Ancak 15 Temmuz’dan sonra hükumetimizin attığı adımlar ve aldığı olağanüstü kararlar, meselenin çözümüne dair toplumun tüm kesimleri için olumlu sonuçlar verecek bir noktaya geldi. Tüm bu gelişmelere rağmen hala birileri İmam-Hatiplilerin orduya girmemesini düşünüyorsa ülkenin sosyolojisinden ne kadar uzak kaldıklarını üzülerek ifade etmeliyim.

Bu röportaj 2016 yılında Yeni Şafak’ta yayınlanmıştır.

Sadece akademik odaklı başarının öğrencilerin motivasyonunu düşürdüğünü ve yeteneklerinin ortaya çıkmasına engel olduğunu biliyoruz. Bu bağlamda neler yapılması gerektiğini ve çözüm önerilerini Hürriyet Gazetesi’ne verdiğimiz röportajda değerlendirdik.

Son 5 yılda İmam-Hatip okulu ve öğrenci sayısı 2 kat arttı. Siz bu gelişmeleri nasıl değerlendiriyorsunuz?

İmam-Hatip okulları diğer bütün eğitim kurumlarımız gibi ülkemizin sosyolojik yapısına uygun eğitim kurumlarıdır. İmam-Hatip okullarının açılmasını sayısal artış olarak değil, 28 Şubat döneminde elimizden alınan hakların geri verilmesi bağlamında değerlendiriyoruz. Yani artış olarak nitelendirdiğiniz nicel duruma, kapanan okullarımızın açılması ve hak ihlalinin giderilmesi olarak bakmak daha objektif olacaktır.

İmam-Hatip lise ve ortaokullarıyla ilgili şu anki mevcut durumu nasıl değerlendiriyorsunuz?

İmam-Hatiplerin sayısal artışından çok nitelik durumunu konuşmamızın ülkemizdeki eğitim kalitesi açısından daha faydalı olacağı kanaatindeyim ki biz de niteliğe odaklı faaliyetler yapıyoruz. Okullardaki fen ve sosyal ağırlıklı eğitimler, yabancı dil ağırlıklı hazırlık sınıfları ve proje okulları bugün iyi seviyededir. İmam-Hatiplerde İngilizce, Arapça, Almanca yanı sıra İspanyolca hazırlık sınıfları mevcut. TEOG sınavında başarı elde eden ve Türkiye birinciliği kazanan öğrenci sayısı geçen yıllara kıyasla yüksek oranda artmış durumdadır. Bu da İmam-Hatip okullarının eğitim kalitesi olarak diğer eğitim kurumlarımızla yarışır seviyede olduğunu göstermektedir. Şimdi İmam-Hatiplerimize yeni proje okullarımız eklendi. Fen lisesi müfredatlı, sosyal bilimler lisesi müfredatlı, sanat, dil vb. müfredatlı imam hatiplerimiz var. İnşallah yakında spor vb. alanlarda da proje okullarımız olacak. Buradaki en önemli amacımız, eğitim sistemimizin en önemli handikapı olan salt akademik başarı tabusu üzerinden değil çocuklarımıza yetenekleri ve kabiliyetleri doğrultusunda destek olmaktır.

İmam-Hatip lise ve ortaokullarının eğitim kalitesini nasıl değerlendiriyorsunuz?

Biz akademik başarının yanı sıra gençlerin sosyal ve kültürel anlamda da kendilerini geliştirmeleri gerektiğine inanıyoruz. Her bir öğrencimizin yetenekleri doğrultusunda değerlendirilerek o yönde eğitim almaları, kültürel, sanatsal, sosyal ve sportif faaliyetler eşliğinde akademik başarılarının artacağını düşünüyoruz. İmam-Hatip okulları bu anlamda her geçen gün farklı çalışmalarla öğrencileri geleceğe hazırlayacak adımlar atmaktadır. Bu noktada aile, öğretmen ve okul idaresi kolektif bir çalışma yürüterek sağlıklı bir gelecek inşasında aktif rol almalı diye düşünüyoruz. Buna sivil toplumu da ekleyerek eşgüdümlü bir şekilde ve bütüncül olarak eğitim süreçlerini takip etmeliyiz. Sadece akademik odaklı başarının öğrencilerin motivasyonunu düşürdüğünü ve yeteneklerinin ortaya çıkmasına engel olduğunu biliyoruz. Öğrencileri de velileri de bu anlamda bilinçlendirmek gerektiğini düşünüyoruz.

‘’Bir İmam Hatiplinin farkı ne olmalı? İmam Hatiplerde nicelik arttıkça nitelik de artıyor mu? İmam Hatip ruhu hala devam ediyor mu?’’ sorularını Diriliş Postası’ndan Sevda Dursun ile yeniden gündemimize aldık ve yanıtlar aradık.

ÖNDER, hangi amaç için kuruldu?

ÖNDER, 1958 yılında İstanbul İmam Hatip Lisesi mezunları tarafından kurulan bir dernektir. Dernek amacı itibari ile İstanbul İmam Hatip mezunlarını bir araya getirmiş, mezunlar üzerinden yeni öğrencilere yardımcı olmaya çalışmıştır. Zaman içerisinde İmam Hatiplerin sayısı arttıkça, yeni mezun dernekleri oluşmaya başladı. ÖNDER, bir çatı kuruluşu haline geldi. Türkiye’de şu anda 374 mezun derneği ve 40’ı aşkın spor kulübü var. Bütün bu mezun derneklerimizi ve kulüplerimizi kuşatacak şekilde faaliyetlerimizi yürütüyoruz. Öğrencilerimizle hem okulda hem okul dışında ilgilenmeye çalışıyoruz.

Direkt öğrencilerle değil de mezun dernekleri aracılığı ile mi öğrencilerle ilgileniyorsunuz?

Bizzat bizim ilgilendiğimiz öğrenciler de var. Mesela, Kefken’de 11. sini gerçekleştirdiğimiz, geleneksel hale gelen “Kardeşim Dedim” kamplarını düzenliyoruz. Bu kamplarda, İmam Hatipli ve lider kabiliyetli gençleri toplayıp, sportif, kültürel, sanatsal ve eğitsel faaliyetlerde bulunuyoruz. Bu gençler, bulundukları okullardaki diğer gençlere rehberlik yapıyorlar.

Çalışmalarınızdan biraz söz edebilir misiniz? ÖNDER olarak gençlere yönelik neler yapıyorsunuz?

Birkaç başlık altında bunları özetleyebilirim. Birincisi, gençleri bilinçlendirmeye yönelik faaliyetler. Gençlerimiz okullarda meslek dersleri de dahil, birçok ders görüyorlar. Biz gençlerimizin aldıkları o bilgilerin üzerine bilinç, şuur eklemeye çalışıyoruz. Bunu; kamplar, okuma grupları gibi kültürel, sanatsal etkinliklerle yapıyoruz. Okul dışında gençlere sunduğumuz etkinlikler, o genci daha bilinçli ve dinamik hale getiriyor. Gençlerin en çok ilgi duyabileceği alanlardan biri spordur. Gençlerin dinamik yönlerini hesaba katmazsanız, ders çalışma dışında o gencin bir başarısı olmuyor. Oysa biz her gencimizden akademik başarı beklemek zorunda değiliz.

 Bir İmam Hatiplinin farkı ne olmalı?

Bir İmam Hatipli genç, üç şeyi mutlaka yapmalı. Birincisi, mutlaka kitap okuma alışkanlığı edinmeli. Dini kitap okumak zorunda değil, roman okusun, şiir okusun, hikâye okusun. Kitap okumayan İmam Hatipli genç düşünmek istemiyoruz. İkincisi, mutlaka bir sporla uğraşmalı. Eskiye nazaran daha fazla imkânlarımız var. Buna rağmen spor yapmıyorsak, bu bizim eksikliğimiz ve tembelliğimiz. Üçüncüsü İmam Hatipli bir genç, mutlaka bir sanat dalıyla uğraşmalı. Burada da denklemimiz şu; kitap okumak zihninizi geliştirecek, spor bedeninizi geliştirecek, sanat da ruhsal gelişiminize katkıda bulunacaktır.

Eskiden İmam Hatip ruhu diye bir şey vardı. Fakat şimdiki İmam Hatiplilerde bu ruhu göremiyoruz. Bunun sebebi nedir?

Biz tam da o İmam Hatip ruhunu yeniden kazandırmaya yönelik faaliyetler yapıyoruz. Bilinç dediğimiz şey, biraz da aksiyonla ilgilidir. Siz gence aksiyon kazandırmadığınız zaman, söylediklerinizin çok fazla karşılığı olmuyor. Bunun somut bir örneğini anlatmak istiyorum. Gençlik komisyonumuz, bayram öncesinde, Mısır’daki idam kararlarıyla ilgili bir çalışma başlattı. Aslında sadece İstanbul’da düşündükleri bir faaliyetti. Her ilden gençlerin ilgisi çok yoğun oldu. Buradan şunu görüyoruz, genç aksiyon istiyor, hareket istiyor. Dolayısıyla bilinç, ruh dediğimiz şey, sadece kitap okuyarak, kültürel-sanatsal faaliyetler yaparak olacak bir şey değil. Fiiliyatta da o gence, o heyecanına karşılık gelecek meşru ve makul çerçevede bir zemin sunmanız gerekiyor.

 İmam Hatipler, sosyal rolü etkili olan okullardır. Fakat üniversite sınavlarında sosyal alan gittikçe daralıyor. Sözel birçok bölüm (hukuk, siyasal vb.), eşit ağırlıktan öğrenci alıyor. İmam Hatipler için bu sorun teşkil etmiyor mu? ÖNDER, bunun için bir şeyler yapmayı düşünüyor mu?

Aslında çok önemli adımlar atıldı. Zannedersem bunlar çok fazla duyulmuyor. Otuzun üzerinde proje İmam Hatip Okulu var. Artık birçok İmam Hatip Lisesi’nde hazırlık sınıfları var. YÖK, Hukuk ve benzeri bölümlerle ilgili de yeni bir düzenleme yaptı. Ama dediğiniz nokta önemli. Gençlerimizi sadece sözel derslere ilgi duyan, sayısala ilgi duymayan tarzda yetiştirmek istemiyoruz. Bir genç, mühendis olmak istiyorsa sayısalla ilgili sıkıntısı olmasın, sosyolog olmak istiyorsa sözelle ilgili sıkıntısı olmasın.

TEOG sınavı bitti ve gençler tercihlerini yapıyor. Ailelere söylemek istediğiniz bir şey var mı?

Çocuklarını gönül rahatlığı ile İmam Hatip Liselerine gönderebilirler. İkincisi, İmam Hatiplerin hızlı bir şekilde kalitesi yükseliyor. İmam Hatiplerde her türlü laboratuvar imkanı var. Yurtları, pansiyonları gayet iyi, proje okullarımızda seçkin öğretmenler eşliğinde ve idareciler eşliğinde eğitimler yapılıyor. İmam Hatiplerde dersler dışında da ciddi aktiviteler var. Bunlar sosyal, kültürel, sanatsal, sportif aktiviteler. Öğrencilerimizi yurt dışına gönderiyoruz. TEOG’da başarı kazanmış öğrencilerimize burs veriyoruz. Bu konuda olumsuz propagandalardan, siyasi atmosfer ve çekişme dolayısı ile İmam Hatiplerle ilgili yıpratma teşebbüslerinden etkilenmeden, gönül rahatlığı ile çocuklarını göndersinler.

Ülkelerin gelişmişlik seviyelerini belirleyen asli unsurlardan biri hiç şüphesiz eğitimdir. Eğitimi bir bütün olarak görüp yorumlamalı ve aksaklıklara bakış açısıyla kalıcı çözümler getirmeliyiz. Eğitime dair konuların ele alındığı bu röportaj Akit Gazetesi ile yapılmıştır.

Yeni dönemde eğitimdeki öncelikler neler olmalı?

Ülkemizde var olan ve öğrencilerin farklı alanlardaki başarılarına, ilgilerine ciddi anlamda gölge düşüren akademik tabunun bir an evvel bitirilmesi gerekiyor. Çocuklarımızın, gençlerimizin sadece akademik alanlardaki başarıları ile kabul gördükleri bir eğitim sistemi, onların yetenekleri doğrultusunda hareket etmelerinin ve kendilerini ifade etmelerinin önünde büyük bir engel olarak duruyor. Sadece sayısal ve sözel dediğimiz derslerdeki başarıyı baz alarak test sistemiyle öğrencilerin elenmesi sisteminin eksikliklerinden biridir.

Eğitim dünyasının işgücüne ve dolayısıyla ekonomiye katkısı için sizce neler yapılmalı?

Mesleki eğitimin erken yaşlarda başlaması gerektiğini düşünüyorum. Akademik olarak başarı gösteremeyen çocuklar, sahip oldukları yetenekler doğrultusunda doğru mesleğe yönlendirilebilirler. Teorik olarak birçok konuya hakim ancak uygulamada büyük sıkıntılar yaşayan üniversite mezunu gençlerin sayısı bir hayli fazla. Ayrıca öğrenciler daha okul dönemindeyken rehberliğin de katkısıyla kariyer planlamalarına yardımcı olunmalı ve mümkün olduğunca pratik hayatla iç içe yönlendirmeler yapılmalı.

Yeni neslin sağlam karakterli yetişmesi için öğretmenlere düşen 3 önemli görev nedir?

Öğretmenlerin iyi birer rol model olarak kendilerini geliştirmeye sürekli devam etmeleri gerektiğini düşünüyorum. Bizim inancımıza göre “ilim, beşikten mezara kadar” sürmesi gereken bir çabadır. Çocukların sadece sorularını cevaplayan veya onlara bilgi yükleyen değil; alışkanlıkları, hobileri, hayatı yorumlama tarzları ile öğrencilerin önünde ufuk açan kişiler olmaları. Söylem ve eylem arasındaki tutarlılık en önemli noktalardan biridir. Öğretmenler, söylediklerinden ziyade yaptıkları ile öğrencilerin zihinlerinde yer ederler.

Makul ölçüde yapılan eleştirilere açık olmak ve çocukların verileni olduğu gibi alıp kabul eden bireyler değil, sorgulayan, sorular soran, doğrunun peşinde iz süren bireyler olmalarını, yani kendi ayakları üzerinde durabilmelerini desteklemeleri gerekir.

Öğretmenlerin birer “gönül insanı” olarak hareket etmeleri önemlidir. Yaptıkları işe yüreklerini katmaları, her bir çocuğun derdiyle azamî hassasiyetle ilgilenmeleri, çocukların problemleriyle yakinen ilgilenmeleri gerekir. Bu durumda çocukların gönlüne hitap eden öğretmen modeli ortaya çıkmış olur ki ondan sonra çocuğun eğitimi artık daha da kolaylaşır.

ÖNDER’in eğitimcilere dönük yeni dönemde geliştirdiği bir proje varsa özet olarak paylaşır mısınız?

Gençlerimizin kitap okuma alışkanlıklarının zayıf olduğunu biliyoruz. Aslında bir başka açıdan baktığımızda bu eksikliğin sadece gençlerde olmadığını, genel anlamda kitap okuma konusunda zayıf olduğumuzu ve dolayısıyla da bunun gençlere de yansıdığını söyleyebiliriz. Türkiye genelinde uyguladığımız projeye göre öğretmenler eşliğinde öğrencilerin yılda 6 kitabı okumalarını ve bunu Türkiye genelinde 6000 gurup şeklinde yürütmeyi planlıyoruz. Formal eğitimin dışına çıkıp öğretmenin bir ağabey gibi öğrenci ile hasbihal etmesi, bu hasbihali kitap odaklı yapması birçok açıdan faydalı olacak.

ÖNDER İmam-Hatip Okulları Mezunları ve Mensupları Derneği, İmam-Hatip’e 1951 yılında girmiş ilk mezunlar tarafından 1958 yılında “İmam-Hatip Okulu Mezunlar Cemiyeti” adıyla kuruluyor. 1960, 1980 darbeleri ve 28 Şubat post-modern darbesinin etkileri ile mücadele ruhunu taşıyan bu kadim cemiyet, bugün 3 bin 155 İmam-Hatip Lisesi, 1 milyon 300 bine ulaşmış öğrencinin, 400 mezun derneğinin ve sayıları yine milyona dayanmış geçmiş mezunların arasında bir bağ, bir köprü, bir ortak akıl oluşturma görevini görüyor. Bugün ÖNDER Genel Başkanlığını Halit Bekiroğlu yürütüyor.

Kemiyet ve keyfiyet nasıl bir araya getirilebilir?

Biz kemiyeti ve keyfiyeti birbirinden ayırarak bağımsız bir şekilde ele almıyoruz. İkisinin beraber yürümesi gerektiğini düşünüyoruz. Özellikle konu İmam-Hatipler olunca 28 Şubat sürecinden sonraki o kayıp dönemin telafisi için kemiyeti yani nicel artışı kesinlikle önemsememiz gerekiyordu. Sayı arttıkça aynı oranda ve aynı hızda kemiyetin yani niteliğin artmayacağını biliyoruz. Ama tam da İmam-Hatipler için artık niteliğin daha çok ön plana çıkacağı bir dönemdeyiz. Biz de Önder olarak 13 Haziran’daki genel kurulumuzda ve akabinde yaptığımız kurultayda bu dönemin ana teması olarak “nitelikli yenilik” başlığını belirledik ve bununla alakalı önemli çalışmalar yaptık ve yapmaya da devam ediyoruz.

Son dönem İHL öğrencileri için böylesi bir okuma skalası belirliyor musunuz?

Elbette, bizim ÖNDER olarak Esma-ül Hüsna’dan da esinlenerek yaptığımız “99 Kitap” listemiz var. O listede önemli isimler yer alıyor. Sizin bahsetmiş olduğunuz isimler 1950’li 1970’li yılların geleneğini devam ettirme açısından elbette önemli, o dönemlerin düşünürlerini önemsemekle birlikte yeni isimlerin yeni yazarların daha doğru ifade edecek olursak “yerli” diyebileceğimiz yazarların ön plana çıkartılması gerektiğini düşünüyoruz. Bu anlamda hem geçmişi muhafaza etmek hem de günümüzdeki yeni değerleri ortaya çıkararak gençlerimizin okuma kültürlerinin doğru şekillenmesine katkı sağlamanın önemli olduğu kanaatindeyim.

Bu isimler ve okuma önerilerinizi nasıl oluşturuyor ve yaygınlaştırıyorsunuz?

Az önceki soruda ifade ettiğim gibi geçmişle günümüzü birleştirecek kitaplar/yazarlar bizim için önemli. Elbette Doğu ve Batı klasiklerini de önemsiyoruz. Bununla birlikte sadece bu listeleri oluşturmak elbette yeterli değil. Eğer bu listeleri pratikte gençlerle buluşturmazsanız çok bir kıymeti yok. Biz o yüzden Türkiye genelinde üniversitelerimizle de beraber önemli kitap okuma faaliyetleri yürütüyoruz. Bu yıl inşallah bütün okullarımızda gruplar oluşturuyoruz, her bir grup 6 kitabı dönem içerisinde okuyacak ve bahar aylarında okudukları o 6 kitap üzerine kurgulanan Türkiye geneline dönük kitap yarışmalarıyla final programı yapacağız ve derece yapan çocuklarımıza da ödüller vereceğiz. Bu şekilde Türkiye genelinde 6000 gurup oluşturmayı planlıyoruz.

Okullar arası münazaralarla yapılan okumaları teşri ederdik. Şimdi okumaların takibi nasıl yapılıyor?

Münazaralar İmam-Hatipliler için çok eğiticiydi. Hem okumaya teşvik ediyor hem de okunanın ifadesine imkan sağlıyordu. İmam-Hatipte okurken hiç unutmuyorum bir münazaramızın konusu “sanat, sanat için midir yoksa sanat toplum için midir?” idi. Aslında sanatın toplum için olduğuna inanmama rağmen sanatın sanat için olduğunu savunmak durumunda kalmış ve yine de kazanmıştım. Münazara kültürü aynı zamanda sosyalliğimizi güçlendirmede önemli rol oynamıştır. Günümüzdeki birlikte okumalarda da ben aynı etkinin olacağını düşünüyorum. Gurup okumaları birlikte hareket etmeyi, birlikte yola çıkmayı doğuruyor.

Münazara aynı zamanda sosyallik mi demek?

İmam-Hatiplerin sosyal yönünün güçlü olduğunu akademik çalışmalar da artık ortaya koymaya başladılar. Sosyal yönü güçlendiren hususlardan biri de şüphesiz insani diyaloglardır. Dolayısıyla münazaralar bu anlamda hem İmam-Hatip tarihinde hem de günümüzde aslında çok önemli bir yer tutmaktadır. Bu münazaraları daha nitelikli yürütebilmek için yine şüphesiz gençlerimizin okumaları, düşünmeleri, kendi aralarında iletişim halinde olmaları bizim için önemli. Son dönemde çokça eleştirisini yaptığımız bireyselleşmenin ve sadece gençlerimizi değil hepimizi aslında iyi kullanalım derken farkında olmadan esir alan teknoloji gerçeğini de hesaba kattığımızda bizim yeniden bu münazara kültürünü yaygınlaştırmamız çok önemli. Birçok okulumuzda bununla alakalı faaliyetler yapılıyor. İnşallah biz de Türkiye genelinde bunu teşvik edecek faaliyetler düşünüyoruz.

Taraftar bir başkan değil, tüm öğrencileri kucaklayan bir yaklaşımla kapsayıcı bir anlayışa sahipsiniz. Bunu nasıl yapıyorsunuz?

Teşekkür ederim. Genel yaklaşımımız şu; İmam-Hatiplere gelen her bir öğrenci bize emanettir ve bizim çocuğumuzdur. Hiçbirini ama hiçbirini dışlamaya ne hakkımız ne de lüksümüz var. İmam-Hatipler gibi mağduriyeti sonuna kadar yaşamış, sayısı 60 bine kadar düşmüş bir camianın bugün öğrenci sayısı 1 milyonu aşmışsa ne müdürlerimizin ne öğretmenlerimizin ne de bizim gibi STK’ların bu öğrencileri beğenmemeleri gibi bir durum söz konusu olamaz. Bütün öğrenciler bizimdir. Farklı renkleriyle, farkı etnik yapılarıyla, farklı mezhepleriyle ve meşrepleri ile İmam-Hatip kapısından giren her öğrenciyi başımızın tacı görüp gereken değeri vermemiz gerekir. Aksi halde hem İmam-Hatiplerin yeniden özlediğimiz ruhuna kavuşması mümkün olmayacak hem de manen hepimiz vebal altında olmuş olacağız. Biz de meseleye bu bütüncül yaklaşım içerisinde bakıyoruz. O yüzden bütün öğrencilerimizi kuşatacak yaklaşımı önemsiyoruz.

Sivil toplum kuruluşları ve kurumlarla entegre çalışmalarınız var mı?

İmam-Hatip öğrencileri ve camiasına hizmet eden herkesi önemsiyoruz. Nasıl öğrencilerimizle ilgili kuşatıcı bakıyorsak aynı şekilde bu camiaya ve ilgili herkese de kuşatıcı bakıyoruz. Asla bu anlamda ÖNDER olarak veya Türkiye’deki diğer mezun derneklerimiz olarak hiçbir kimseyi veya hiçbir kesimi ve kurumu dışlamaya hakkımız olmadığını düşünüyoruz. Samimi niyetle İmam-Hatiplere hizmet eden herkesle iş birliği yapmaya, dayanışmaya, görev paylaşımları yapmaya hazır bir yapıyız. Yeter ki İmam-Hatiplerimiz başta bahsettiğim gibi “nitelikli yenilik” çerçevesinde daha nitelikli hale gelsin. O yüzden birçok STK ile farklı bağlamlarda beraber proje yürütüyoruz. Ve bu işlerde de asla kurumsal bir asabiyet veya milliyetçilik içerisinde değiliz.

İHL öğrencisi bir başka liseden bir kardeş öğrenci sorumluluğu ile yaygınlaştırılabilir mi?

Biz bu kadar İmam-Hatip vurgusu yaparken İmam-Hatip okullarında okumayan öğrencileri farklı göremeyiz. Ben bütün konuşmalarımda her zaman net bir şekilde bunu ifade ediyorum. Biz asla “İmam-Hatipcilik” yapmıyoruz ama bizim ÖNDER olarak çalışma alanımız İmam-Hatipler olduğu için İmam-Hatiplere yönelik çalışmalara yoğunlaşmış durumdayız. Biz diğer öğrencilerle İmam-Hatiplerin ilişkisinin doğal seyrinde olmasının daha doğru olacağını düşünüyoruz. Eğer bunu “zorlama kardeşlik” vb. projeler gibi ele alırsak bir tür “proje refleksi” göstermiş oluruz ki bu işin doğasını ve doğallığını bozar. Bu ülkede bütün öğrenciler bizimdir, bütün öğrenciler bizim için kıymetlidir. 15,5 milyon öğrenciyi de önemsiyoruz ama çalışma alanımız İmam-Hatipler olduğu için bu alana yoğunlaşmış durumdayız. Biz bu doğallık içerisinde devam ettiğimiz takdirde zaman içerisinde İmam-Hatipli öğrenciler ve İmam-Hatipte okumayan öğrencilerimiz arasında doğal etkileşim söz konusu olacak ve kardeşlikler güçlenecek. Biz eğer İmam-Hatiplerin maddi ve manevi niteliğini arttırabilirsek diğer öğrencilerimize de aynı zamanda katkı sağlamış oluruz.

Yakın tarihte “Her yol Mekke’ye çıkar” diyerek yaptığınız değişiklik için nasıl çalışmalar yürütülüyor? 

Özellikle şunu düzeltmeliyim “Her yol Mekke’ye çıkar” sözü bana ait değil. Kitabımın da ana konusunu oluşturan Said Halim Paşa’ya ait bir söz. O sözden hareketle hem kitabımızda hem diğer konuşmalarımızda ve yazılarımızda “her yol Mekke’ye çıkar” sözünü sıkça kullanmış olduk. Yöneleceğimiz adresi ve hedefi belirtmesi açısından çok anlamlı görüyorum bu cümleyi. Bizim ana merkezimizi, -sadece coğrafya anlamında, fizikî anlamda söylemiyorum- mana itibariyle yönelmemiz gereken yönü göstermesi açısından şüphesiz çok önemlidir. Bir de Türkiye’nin İslam dünyasının son 200 yılda özellikle Batıcılık hastalığına yakalanmış olmasını göz önünde buldurduğumuzda, yönelimimizin Batı’ya ve Batıcılığa değil de bizi biz yapan asıl değerimiz olan Kabe’mize, özümüze, dinimize olması gerektiğini göstermesi açısından önemli bir cümledir diye düşünüyorum.

Mesela hac ve umre organizasyonlarında bu şuura dikkat çekilmek istense bunu ÖNDER yapabilir mi?

Hac ve Umre alanında faaliyet yürüten çok güzel sivil toplum kuruluşlarımız var, onların böyle bir çaba içerisinde olmaları fiilen daha gerçekçi olur. Onlara bu fikri ve anlayışı taşıma açısından katkımız olur.

İHL’lerin siyasî malzeme olmaktan çıkarılmasına dair çalışmalarınız var mı?

İmam-Hatipler bütün tarihi boyunca siyasetin dönem dönem konusu edildi. Biz elbette İmam-Hatiplerin siyasetin ötesinde bir yerde konumlanmasını önemsiyoruz. Ama aslında bu konu Türkiye’de din eğitiminin ve din öğretiminin siyasetten uzak ele alınmamasıyla ilgilidir. Ama maalesef Cumhuriyetten bu yana din öğretimi özellikle dönem dönem siyasetin merkezine oturtulmak istenmiştir. Biraz da sorunlar buradan ortaya çıkmıştır. Biz en azından 1 Kasım’dan sonra daha istikrarlı bir dönemin başlayacağını bilvesile bilerek İmam-Hatiplerin siyasetin bir konusu olarak değil ülkemizin ortak bir meselesi olarak ele alınmasını arzu ediyoruz ve bunu da her platformda dile getiriyoruz.

28 Şubat sonrası, bir jenerasyon Allah korkusundan uzak, dini değerlerden mahrum yetişti. Bu derin yaranın tedavisi için ÖNDER neler yapıyor?

İlk başta konuştuğum nicelik ve nitelik tartışmasında da değindiğim gibi, böyle bir yarayı elbette bir anda tedavi edemezsiniz. Kuşakların yetişmesi, kuşakların değişmesi, kuşakların tersine dönüşmesi zaman alan süreçler. Bu anlamda dediğiniz gibi ciddi anlamda bir kayıp dönemimiz var. Biz de bu kayıp dönemi telafi etme çabası içerisindeyiz. Türkiye genelinde 400’ü aşan derneğimizle, katkı sağlayan Ensar Vakfı ve İlim Yayma Cemiyeti gibi sivil toplum kuruluşlarımızla birlikte bu yarayı bir an önce kapatıp bunun ötesinde geleceği inşa etme ve yeni bir medeniyeti el birliği ile inşa etme sürecini gerçekleştirmeye çalışıyoruz.

Şimdi İHL okullarının sayısındaki çokluğu koordine edecek bir program yapılıyor mu?

Az önceki soruda söylediğim gibi, biz tam da bu işi yapıyoruz ve bu çaba içerisindeyiz. Ben geçmişin çok abartılıp günümüzün çok olumsuzlanmasını genel anlamıyla doğru görmüyorum. Bu biraz da yaşı ilerlemişlerin yeni nesli beğenmemesine benziyor bana göre. Hep yeni neslin sıkıntılı olduğunu söyleriz. Tarihi metinlere ve hatıralara baktığımızda 300-500 yıl önce de insanlar yeni neslin sorunlu olduğundan bahsederler. Bu bence bir yanılgıdır. Şüphesiz İmam-Hatiplerin de gençlerin de birtakım eksikleri var. Ama bizim dönemimizde de her şey güllük gülistanlık değildi. Buna rağmen İmam-Hatiplerden çok iyi isimler çıktı. İmam-Hatip kapısından içeri girenlerin hemen hemen hepsi o kimliği almış olarak mezun oldular. Bundan sonra da olacak olan budur. O yüzden bugünlerde şu kısa vadeye bakarak İmam-Hatipli öğrencilerin sadece olumsuz taraflarını görmemek gerekir. Biraz daha orta ve uzun vadeli meseleye bakarsak daha sağlıklı düşünmüş oluruz.

Eğitim sistemindeki uygulamalar hakkında neler düşünüyorsunuz?

Geçenlerde Sn. Başbakanımızın da katıldığı bir programda kendilerine de ifade etmiştim. Türkiye’deki eğitim sistemimizin şüphesiz eksiklikleri var. Epeyce düzelmeler oldu ama hala yeterli değil. Özellikle akademik başarı tabusundan bir an önce kurtulmamız gerekiyor. Test merkezli eğitim sisteminden bir an önce kurtulmamız gerekiyor ve İmam-Hatipler bu anlamda ciddi bir katkı sunmuş olacak. Gençlerimizi bireysellikten kurtarmamız gerekiyor. Zaman içerisinde eğitim sistemimiz de düzeldikçe bu hem İmam-Hatiplere hem düz okullarımıza yansıyacaktır.

İnternet, telefon, sosyal medya gibi dikkat dağıtıcı gereç arasında, çocuklarımıza nasıl bir uygulama ile hem akli hem ruhi bir donanım verilebilir?

Her dönemin farklı araçları var. Araçları kötüleyerek hiçbir yere varamayız. Bu araçlarla yaşayacağız ve yaşamaya devam edeceğiz. Bu araçların ötesine geçip meselenin ruhunu kavramamız ve kavratmamız gerekiyor. 50 yıl önce belli araçlar vardı insanları özden uzaklaştıran. 300-500 yıl önce de farklı araçlar vardı. Ben o yüzden teknoloji ile ilgili çok abartılı değerlendirmelerden uzak durmaya çalışıyorum. Elimizdeki bu araç gereçleri hayırlı ve doğru amaçlar için kullanma çabasında olmalıyız. Bu anlamda tabi ki gençlerimize bilinçlendirici, konferanslar, seminerler, konuşmalar, pratik örnekler göstermemiz önemlidir. Ama en temelde eğer gençlere birebir dokunursanız ve onlarla muhabbet eder, ilişki kurarsanız, teknolojik bağımlılık zaten azalır. İnsanı ve sosyal yanlarını güçlendirip teknolojiyi sadece bir araç gibi görmelerini sağlamamız gerekir. Aksi takdirde o aracın amaca dönüşmesi ve o aracın esiri olmaları kaçınılmazdır.

Özellikle kız öğrencilerin rol model ihtiyacı ile ilgili çalışmalarınız var mı?

Hem kız öğrencilerimizin hem erkek öğrencilerimizin iyi rol modellere ihtiyaçları olduğunu düşünüyorum. Özellikle son dönemlerde medyanın da etkisiyle rol modeli edinme konusunda bir hedef kayması söz konusu olabiliyor. Bu durum sadece çocuklarımız ve gençlerimiz için değil herkes için zaman zaman söz konusu olabiliyor. Popüler olan ve öne çıkanın doğru örnek olduğuna dair birtakım yanılgılar yaşanabiliyor. Artık sosyal medya gibi eşzamanlı olarak çok sayıda kitleyi etkileyecek bir etkileşim aracının varlığı sebebiyle de kontrolsüz şekilde birtakım söylem ve eylemlerin adeta kulaktan kulağa aktarım gibi hızlıca yayıldığını biliyoruz. Biz bu anlamda çocuklarımızı rol model olarak alabilecekleri kişilerle sadece fiziksel olarak değil fikirsel olarak da bir araya getirmeyi önceliyoruz. Burada hem kız öğrencilerimiz hem erkek öğrencilerimizden iyi rol modellerimiz var. Her iki cinsten de çok başarılı öğrencilerimiz var. Ama kızların elbette şu avantajı var. Özellikle İmam-Hatip gibi dava, şuur, bilinçlenme, okuma, araştırma konularında kızlarımızın biraz daha gayretli olduğunu görüyoruz. Sonuç itibariyle bizim çocuklarımıza cinsiyet temelli yaklaşmamız yanlış olur. Çok başarılı kızlarımız olduğu gibi, çok başarılı erkeklerimiz de var. Kızların bu anlamda daha gayretli ve istekli olması bizi sevindiriyor.

Modern zamanlar ile İslami ve tarihi değerlerimiz nasıl mecz edilerek verilebilir?

İslami olanla tarihi olanın zaten birbirini mündemiç olduğunu düşünüyorum. Tarih bilinci verdiğinizde zaten İslami bilinç vermiş oluyorsunuz. Gençlere İslami bilinç verdiğinizde aynı zamanda tarih bilinci kazandırmış oluyorsunuz. Bugün bütün bir İslam dünyasının tarihine gittiğinizde İslam’ı görürsünüz. O yüzden Cumhuriyetle beraber en çok üzerinde durulan konu yeni tarih anlayışı oldu. Toplumları tarihlerinden koparırsanız köklerinden koparmış olursunuz ki kökü kopmuş ağacın kuruması ya da yıkılması kaçınılmazdır. Ama toplumları ve dolayısıyla kişileri tarihle ilişkilendirirseniz kökleriyle ilişkilendirmiş olursunuz.

İHL’lere insani, ahlaki ve İslami değerleri birlikte taşıyan inancı oluşturacak çalışma programları hazırlıyor musunuz?

Bu bizim anlayışımızın temelini oluşturan ana unsurlardan biridir zaten. Biz sadece okullarda öğrencilerin merkezde olduğu bir çalışma yürütmenin de ötesinde geleceğin toplumunu oluşturacak olan bireylerin dimağlarına ulaşacak, bugünle kalmayıp gelecekte de etkilerini sürdürecek izler bırakma düstura ile yola çıkmış bir kuruluşuz. Çocuklarımıza ve gençlerimize kendi bilgilerimizi, tercihlerimizi, tecrübelerimizi ve doğrularımızı dikte etmek yerine hayat yolcukları esnasında yollarını aydınlatacak ve dış dünyadan yansıyanları İslami ve ahlaki değerler ekseninde özümseyip kendi iç dünyalarında bir araya getirmelerine katkı sağlayacak birtakım dokunuşlar yapma gayreti içerisindeyiz. Dolayısıyla düşüncelerimizi ve ortaya koyduğumuz çalışmaları iyiye ve güzele yönelten gayretler bütünü olarak görüp “gayret bizden tevfik Allah’tan” inancıyla hareket ediyoruz.

Eski İHL’liler birer dergi kurduydu. İmkanlar zordu ama harçlıklarıyla takip yapar, öğretmenlerinden destek görürdü. Yanılıyor muyum?

Size katılıyorum. Maalesef Türkiye’de dergicilik bir dönem çok zayıfladı. Dergiciliğin matbu olarak ya da sanal ortamda yapılmasına takılmıyorum. Muhteva anlamında dergiciliğin zayıfladığını düşünüyorum. Oysa dergiler sizin de ifade ettiğiniz gibi süreklilik açısından bize düzenli bazı hatırlatmalarda bulunması hasebiyle çok kıymetli. Ayrıca dergiler aynı zamanda bir mektep gibidirler. O derginin etrafına kümelenen insanlar, gençler, oraya katkıda bulunanlar, abone olanlar, onu okuyanlar, o dergiyi çıkartmak için çaba sarf edenler aslında bir tür mektep, bir tür ocak işlevi görmektedirler. Son yıllarda bunu bir parça yitirdiğimizi üzülerek görüyorum. Biz de Tohum dergisini çıkartıyoruz. 1960’lı yıllardan bu yana devam eden önemli ve geleneği olan bir dergimiz. Ama genel anlamda dergicilik konusunda çok iyi bir imtihan verdiğimizi söyleyemem. Son dönemlerde bu eksikliği gidermeye yönelik teşebbüslerin arttığını görüyor ve seviniyorum.

Bütün zamanların nabzını tutacak bir gençlik hayali için İHL ve sair okullarda neler yapılabilir?

Mesela biz bir projenin lansmanını yaptık. Esenler Belediyesi ile beraber “Şehir Dersleri” adı altında bahara kadar devam edecek bir çalışmaya başladık. Buradaki amacımız şuydu: Artık bizim daha detay ve spesifik konularla ilgilenmemiz gerekiyor. Çünkü biz büyük bir medeniyetin temsilcileriyiz. Ama bu medeniyet geçen 2-3 yüzyılda hasar gördü ve birtakım sıkıntılar yaşadı. Ama önümüzdeki 10 yıl, 50 yıl, 100 yıl içerisinde İslam medeniyeti yeniden neşv-ü nema bulacak ve gençlerimizin buna hazırlıklı yetişmeleri çok önemli. O yüzden biz gençlerimizin şehir alanında, sanat alanında, kültür alanında, mimari vb. alanlarda çok derinlikli bilgi sahibi olmalarını önemsiyoruz ve bu konuda önemli çalışmalarımız var. İnşallah gençlerimiz yarının inşa edicileri olacaktır.

Bu röportaj 2015 yılında Kültür Ajanda Dergisi’nde yayımlanmıştır.